Ferðin yfir Heiðina Háu til Argentínu

Það er orðið svolítið síðan ég setti eitthvað niður á blað en nú kemur Argentínuævintýrið.

Minni á fickr myndasíðuna hans Sigurðar Ýmis.

Ferð yfir Andes fjöllin var á áætlun hjá okkur í þessu ferðalagi á suðurhvel jarðar. Alltaf gaman að kíkja aðeins á önnur lönd og svo heillaði ferð upp í fjöllin fjölskylduna.

Regluverkið lengi lifi

Heppilegur tími fannst, hótel var fundið á netinu og bílaleigubíll pantaður..... og hér byrjaði regluverksballið..... Ég mæli eindregið gegn því að vera að skjótast eitt eða neitt á milli landa hér fyrir minna en viku.... við þurftum að borga aukalega 36 þúsund ísl kr fyrir að fara með bílinn yfir landamærin! Fengum allavega rúmgóðan bíl í þetta sinn og borguðum líka fyrir þau aukaþægindi. Hér þurfa bílar að vera með tvennt að okkar áliti, nægilegt pláss yfir ofurlanga fótleggi og almennilega loftkælingu. Dollan sem við leigðum síðast hafði það seinna en þessi eðalbíll það fyrra. Núna var loftkælingin bara ekki að gera sig! Sem endaði með því að menn bölvuðu hálfa og heilu ferðina vegna hitasvækju. En eins og venjulega, „allir komu þeir aftur og enginn þeirra dó“.... úr hita og þá eru allir hamingjusamir.

Fjöll, beygjur og umferðarteppur

Þegar ég var að undirbúa mig fyrir þessa ferð las ég ferðabækurnar mínar sem bæði eru á ensku og spænsku..... og þar skildi ég að ferðin upp fjöllin Chile megin hefði þrennt að bera: 1) Há fjöll hangandi yfir manni, hrikalega margar beygjur á veginum og mjög hæga umferð.... og viti menn þetta stóðst allt og gott betur. Fjöllin eru ótrúlega há og flott, beygjunum hafði ekkert fækkað og við vorum í endalausum umferðarteppum vegna vegavinnu! Bílalestirnar máttu bíða í 15-20 mínútur í hvert sinn, meðan umferð var hleypt á hinu megin frá og þetta gerðist nokkrum sinnum á einhverjum 70 km kafla frá Los Andes til landamæranna. Ef við fórum út úr röðinni til að skoða eitthvað sérstakt eins og uppi við skíðahótelið, gátum við ekki farið inn á veginn þó engin væri umferðin fyrr en við vorum viss um að nú væri búið að hleypa umferðinni á í þá átt sem við ætluðum (sáum ekkert fyrir brekkum og beygjum). Það var ótrúlegt að horfa á fulllestaða trukkana klifra á 20-30 km hraða upp brattar brekkurnar upp í 3200 metra hæð. Víða mátti sjá bíla úti í kanti þar sem verið var að kæla þá eða gera við. Þarna var líka gert ráð fyrir bremsulausum bílum..... neyðar stopp í beygjunum - Spennandi... og eins og fyrri daginn fór lítið fyrir vegriðum.

Við höfðum nægan tíma til að virða fyrir okkur þrekvirki sem unnin hafa verið á þessari leið, TransAndean lestarteinarnir lágu skammt frá þjóðveginum og það hefur verið sannkallað þrekvirki að leggja þá yfir og í gegnum fjöllin í lok nítjándu aldarinnar. Hún bókstaflega hangir utan í fjöllunum. Lestin lagðist af á áttunda tug síðustu aldar. Mínar heimildir segja að erlent starfsfólk sem vann við lagninguna (m.a. norðmenn) hafi kynnt skíðaíþróttina fyrir heimamönnum. Þeir hafi nýtt sér lestina upp og rennt sér svo niður frábærar skíðabrekkur. Seinna voru byggð skíðahótel þarna á svæðinu og eru nú m.a. í bandarískri eigu.

 

 

 

 

 

 

 

 

Þarna á Portillo skíðasvæðinu eru þjálfunarbúðir fyrir ólympíulið frá BNA og Austurríki. Við kíktum þar inn og þar veður í lúxus, m.a. þarf ekki að setja skeinipappírinn í körfu við hliðina á klósettinu...JJ

Portillo skíðahótelið er ekki bara lúxus hótel með sínar sundlaugar heldur er umhverfið stórfenglegt. Það liggur við Inca vatnið - Laguna del Inca og háir tindar umlykja það.

Aðlögun í „fyrstu búðum“ að Aconcagua lokið

 

 

 

 

 

 

Nei það stóð aldrei til að klífa Aconcagua fjallið enda er það hæsta fjall í heimi utan Himalaya fjallgarðsins, 6959 metra hátt og þarf að dvelja í búðum í mismunandi hæð til að aðlagast þunnu fjallaloftinu. Hins vegar fannst okkur við hafa lokið fyrstu aðlögun eftir að hafa þurft að bíða ómannúðlegan tíma á landamærastöðvum í tæplega 3000 metra hæð! Fyrst komum við að stöðinni Chile megin og var stoppið óverulegt. Þá rúlluðum við í gegnum fjallið (göng sem liggja í 3200 m.y.s.) og aðeins niður hinu megin að stöðinni Argentínu megin og þvílíkur hryllingur (og er ég þó búin að kynnast því oftar en einu sinni að fara yfir landamæri fyrrum Sovét).

Þarna máttum við hanga í bílaröð í yfir þrjá klukkutíma í brennandi háfjallasólinni og á tímabili í roki. Þetta var hreint ótrúlegt og fyrir hvað biðum við? Eiturefnaleit? Sprengjuleit? Dópleit? Nei vegna ótta við ávexti! Þeir spurðu um ávextina en leitin í bílnum var mjög yfirborðskennd. Og jú við biðum líka fyrir 17 stimpla. Það er nú eitt.... Við vorum með pappíra frá bílaleigunni sem við þurftum að sýna í ein 17 skipti og á fyrsta stoppinu Chile megin fengum við handskrifað lítið rissblað sem búið var að skrifa á bílnúmerið og töluna 4 (sem þýddi í hvaða röð við ættum að fara Argentínumegin). Þennan fáráðlega ómerkilega miða máttum við sýna einum 6 sinnum næstu 60 km (líka löngu eftir martraðar-stöðina) og alltaf var snepillinn stimplaður. Að lokum var miðinn tekinn af „götu“ landamæraverði einhvern staðar niðri í dölum Argentínu, veit enn ekki hvaða tilgangi hann þjónaði, margstimplað blað sem upphaflega var algjörlega autt – Díos mío!

Urð og grjót - upp í mót - ekkert nema urð og grjót

Ég er eldri en tvæ vetra og tel mig hafa séð mikið af grjóti heima á fósturjörðinni, en þvílíkt magn af grjóti sem við sáum í þessari ferð! Vísan urð og grjót, upp í móti..... á mjög vel við hér. Endalaus fjöldi himinhárra fjalla, með mismunandi lita klettum og heljarlöngum skriðum. Berir jökulgarðar og heljarinnar grjóthnullungar sem ferðast með vatni og snjó. Miklir sandar og kolmórauðar jökulár sem hafa grafið sig niður og búið til ótrúlega magnaða árfarvegi.  Andes fjöllin eru fellingafjöll og hér í mið Chile eru þau snarbrött vestan megin með þröngum dölum. Þegar komið var yfir fjallgarðinn var landslagið einhvern vegin opnara, víðari dalir og .... meiri vindstrengir. Auðnin var sú sama allsstaðar. Læt aðra um frekari jarðfræðiskýringar.

Aconcagua þjóðgarðurinn og Puente del Inca

Þegar við vorum búin að jafna okkur á landamærabiðinni og töpuðum tíma var brunað upp í Parque Provincial Aconcagua en þar er hefðbundin byrjun á gönguleið á Aconcagua, fyrir þá sem ætla þangað upp. Við vorum ekki eins stórhuga heldur kíktum við bara aðeins inn í garðinn og gengum lítinn hring. Það var líka alveg nægilegt fyrir okkur, þrótturinn ekki mikill í þunnu loftinu. Við vorum þó þokkalega róleg því þar var bæði sjúkrabíll og þyrla á svæðinu, sennilega ekki fyrir okkur, heldur fólk sem lagt hefur aðeins meir á sig við alvöru fjallgöngu.

 

 

Neðar í dalnum keyrðum við fram á kirkjugarð/miningarreit þar sem margra sem látist höfðu á Aconcagua var minnst. Aðstandendur höfðu jafnvel skilið skóbúnað eftir við krossana, enda klárt mál að síðasta fjallgangan var að baki.

 

Stoppað var við Puente del Inca – Inca brúna. Hún er í pínulitlu þorpi sem státar af götumarkaði með fallegum vörum m.a. úr Alpacha ull. Skammt frá mátti finna þessa frægu brú sem bæði við og sjálfur Darwin höfum barið augum! Þarna eru heitar uppsprettur sem notaðar hafa verið í heilsubætandi böð þó öllu slíku hafi verið lokað fyrir all löngu. Litadýrðin er mikil og er vatnið mjög kalsít- og járnríkt. Meðal söluvara á básunum voru skór sem legið höfðu í vatninu og voru þykkhúðaðir gulu (járnríku) kalsíti. Eitthvað er brúin farin að gefa sig, allavega er bannað að ganga yfir hana og svoleiðis höfnun er mínum eldri syni ekki að skapi. Hann telur alltof oft verið að hefta sig og beita sig órétti. Sá yngri gerði hins vegar tilraunir á TransAndean lestarteinunum, án árangurs, þeir voru líka farnir að láta á sjá.

Við ætluðum að kíkja á Punta de Vacas sem er helgur staður og tengist humanistum en til að gera þá sögu stutta var staðurinn lokaður og læstur þrátt fyrir auglýstan opnunartíma. Bjarni hafði heimsótt hann í fyrri ferð sinni til Argentínu og reyndi að upplýsa okkur um hann.

Hótel Pukarainca Uspallata Mendoza Argentínu

Við fundum ekta fjallahótel á netinu og létum slag standa. Hótelið liggur í um 2000 hæð og kyrrðin þar var nánast áþreyfanleg eftir stanslausan hávaðann í Santiago. Þetta er lítið og heimilislegt hótel á einni hæð. Öll herbergin eru með sér útgangi út á pall og þar hjá voru hengirúm sem voru ómælt notuð af drengjunum. Þegar á staðinn kom var fyrsta verk drengjanna að skanna húsnæðið og hreinsa látnar engisprettur undan rúmunum. Fjölbreytt skordýralíf var þarna, þó ekki moskítóflugur. Torkennileg skriðkvikindi sáust á veggjum herbergisins og ég hafði ekki áhuga á að vita hvað lægi í pípunum á baðherberginu, lokuðum bara til að útiloka spúkí lykt. Það má samt ekki misskiljast að þetta væri einhver hryllingur, hótelið var í það heila mjög snyrtilegt og nútímalegt. Það er nú bara þannig að sveitin býður oft upp á mikla nálægð við náttúruna..... (lesist: skordýr).

Hundarnir á heimilinu voru hrifnir af klappi og ýlfruðu af gleði þegar þeim var klórað (Þeir fengu extra klapp fyrir Sám sem er óskaplega sárt saknað). Einn hundanna var ansi stór og þegar hann var í eitt skiptið nánast kominn í fangið á Sigurði Ými í hengirúminu fékk ég hroll.... svona stór skepna sem maður þekkir ekki, getur náð að gera mikinn skaða á augnabliki. Strákarnir lofuðu mér að láta nett klapp duga og þvo sér svo um hendurnar....:).... ok ok ég er alin upp í sveit en þar var manni einmitt að kennt að þvo sér um hendurnar eftir að hafa verið í dýrunum.

Myrkrið var ótrúlegt og þegar tunglið skein gaf það mikla birtu. Við sáum vetrarbrautina mjög vel og óteljandi fjölda stjarna á himninum. Maður vindur algjörlega ofan af menningartengdu álagi við svona aðstæður.... sambandslaus í óbyggðunum. Dásamlegt.

Loftið var tært og útsýnið ótrúlegt. Hitinn var mikill á daginn og sólin skein glatt, eins og alla aðra daga. Við borðuðum þarna á kvöldin og var ýmislegt prófað eins og geitakjöt.

 

 

 

 

 

Skordýraflóra

Í ferðinni var nóg af steinum til að velta við og leita misgeðslegra skriðkvikinda. Sumir steinarnir voru reyndar full fyrirferðarmiklir til að hægt væri að hnika þeim, en gnæfð var af viðráðanlegum hnullungum. Og viti menn, tarantúllur fundust í tæplega 3000 hæð við skíðahótelið Portillo. Á leiðinni austur yfir fannst ein og því varð að stoppa þar aftur á heimleiðinni. Nú fannst feita frænka hinnar, þessi sem fékk nóg að borða, allavega var hún stór og loðin og óárennileg í alla staði. Karlpeningurinn fylltist mikilli hamingju að ná að „handsama“ eina og æsa hana pínulítið upp í árásarham. Þeir fengu EKKI að hafa hana með sér heim...... hef engan áhuga á að mæta þeim í spássitúr um íbúðina!

Ekki var nóg með að allt væri fullt af engisprettum við hótelið okkar, heldur voru þar líka bænabeður, eldflugur og leðurblökur. Nú og það sem ekki flokkast undir skordýr en er allrar athygli vert voru spakir fálkar og styggir hrægammar.

Uspallata

Næsti smábær við hótelið var Uspallata, óræð stærð, lágreist og dreifð byggð, húsin voru mörg óttalegir húskofar. Í bænum var einn hraðbanki ... bilaður.... óheppilegt þegar hótelið tekur ekki Vísa og við með lítið af argentínsku lausafé! Við önduðum þó djúpt og þegar ný vinnuvika rann upp hjá þeim var bankinn heimsóttur með árangri. Í bænum voru líka nokkrir litlir veitingastaðir sem við nýttum okkur. Í þessari ferð gerði ég mér grein fyrir því hvað er gott að chilenski pesoinn er verðlítill, maður fær u.þ.b. 40 þúsund pesóa fyrir 10 þús íslenskar. Ég fæ alltaf vægt slag þegar ég er að borga háar upphæðir sem svo eru kannski ekkert svo háar í íslenskum krónum. Í Argentínu er þessu öfugt farið og stóð ég mig að því að borga himinháar upphæðir fyrir eitthvað rusl á vegasjoppum, bara af því að mér fannst það kosta svo fáa argentínska pesóa.

Mikill gróður er í Uspallata en utan bæjarmarka er bara eyðimörk. Ein á rennur við jaðar bæjarins og keyrðum við framhjá picnic svæði. Þar var bílum lagt inn á milli trjánna til að þeir brynnu ekki upp í sólarhitanum og fólk sat við ána og kældi fæturnar. Ég fékk flashback frá Ástralíu árinu, fólk að reyna að kæla sig niður í brennandi sólinni, bílar undir trjám og hundar og börn hlaupandi um. Loftkæling er ekki staðal búnaður í íbúðarhúsum í Chile og örugglega ekki þarna heldur.

Á vegarspottanum á milli Pukarainca hótelsins og Uspallata fundum við sérkennilegt hús sem reyndist vera safnið Museo Las Bóvidas. Það er byggt á rústum ævagamallar málmbræðslu, frá því fyrir tíma Columbusar vinar okkar. Elskuleg og skýrmælt argentínsk safnstýra reyndi að segja okkur til, á spænsku, eitthvað skildum við, annað ekki. Hún var svo almennileg að við sátum undir langri tölu.

Lamadýr

Á hótelinu var Belgi nokkur sem búinn var að ferðast á miklum fjallatrukk alla leiðina frá Kanada. Þó þessi trukkur hefði sæmt sér vel á íslenskum fjallvegum hafði hann þó aldrei komið þangað. Belginn þekkti vel til þarna og benti okkur á ýmsa áhugaverða staði í fjallgarðinum á milli Uspallata og Mendoza. Við tókum á honum stóra okkar, bölvuðum lélegri loftkælingu í bílnum og héldum af stað. Fórum fljótlega út af malbikinu og ókum vegslóða upp í fjöllin. Við urðum einhvern vegin ekki vör við að við hækkuðum okkur svo mikið fyrr en bera fór á óþægindum við að hreyfa sig eitthvað að ráði og höfuðverk. Fundum þá skilti sem sýndi að við vorum aftur farin að nálgast 3000 metrana. Hins vegar var gleðin svo mikil við að finna lamadýrin að unglingarnir létu sér ekki muna um að hlaupa um brekkurnar til að komast sem næst þeim. Lamadýr eru magnaðar og fallegar styggar skepnur sem héldu sig á toppunum í hitanum en þvílík óhljóð sem koma úr barka þeirra, hálfgert útburðarvæl. Sigurður Ýmir blés upp og niður af mæði við að hreyfa sig, húðliturinn á honum virtist þó þokkalega eðlilegur. Hann hefur aldrei upplifað að mæðast svona við ekki meiri hreyfingu. Fyrstu kennslustund í háfjallaaðlögun er nú lokið hjá honum, en hann er staðráðinn í að ganga á heimsins hæstu fjöll í framtíðinni.

Þarna uppi horfðum við niður á mikla og úfna skýjabakka sem sennilega skýrðu rigningar á undirlendi Argentínu, jafnvel votviðrið á kjötkveðjuhátíðinni í Ríó?

 

Ekki langt frá Uspallata fundum við fjallið sem kennt er við sjö liti – Cerro 7 colores. Og það voru örugglega sjö litir í því fjalli. Sum fjöllin voru græn (ekki af gróðri), önnur voru svört, grá, blá, hvít o.s.frv. Annar staðar keyrðum við fram á fólk í riverrafting, árnar sem koma úr Andesfjöllunum eru kjörnar fyrir slíkt sport.

Bænastaðir

Á leið okkar um þjóðvegi Chile og Argentínu má oft sjá krossa eða litlar kapellur við vegina. Kennir þar ýmissa grasa, og er missnyrtilegt þar í kring. Á einum stað við C. 7 Colores fundum við kapellur sem byggðar voru inn í kletta. Smart.

 

Þessi fjallaferð okkar var Bjarna góð þjálfun en hann þurfti í dag að fara í 5000 metra hæð í norður Chile í vinnuferð. Svona jarðfræðiferðir þurfa víst ekkert aðlögunarpjatt, það er bara fyrir almúgann! Mér er nú ekki sama, en þeir eru komnir aftur niður í 2500 metrana og líður betur, heyrði í honum áðan.

Kær kveðja

Fjórða helgin

Þessa helgina var dvalið í borginni og hún könnuð áfram. Á laugardeginum fórum við í göngutúr í funhita upp í japanska garðinn í Cerro San Cristobal. Eftir að hafa klifið meira en hálfa hæðina í óhugnanlegum hita komum við að litlum og sætum garði sem tileinkaður er Japan. Ekki fundum við nein bonsai tré en hins vegar litla tjörn og skuggsælt skjól undan miskunnarlausri sólinni. Þegar búið var að telja í sig kjark var haldið áfram göngu og endaði hún í loftkældu molli mjög mörgum kílómetrum síðar. Ef einhvern skyldi undra að við værum í þessum langferðum í slíku óveðri þá var ástæðan sú að við ætluðum aðeins að versla og okkur minnti að leiðin væri mun styttri.....(:  Við rákumst þó á einn gerfi dum dum á umferðareyju við Kennedy hraðbrautina. Lögðum okkur í lífshættu til að geta snert hana eins og hitt fræga fólkið...:) Þegar heim var komið var allt opnað upp á gátt og viftur keyrðar á fullu án árangurs, Bjarni hélt áfram að svitna næstu klukkutímana. Í ferðinni var hann búinn að vera að stríða strákunum á því hvað þeir þyldu hitann illa og kölluðu þeir hann Hitabeltis-Jóa. Sá stimpill þurrkaðist hratt af honum í svitakófinu seinna um kvöldið. Hann fékk allavega ekki sólsting, til allrar hamingju, nú komu nýju hattarnir sér vel.

Á sunnudeginum var miðbærinn skoðaður en við byrjuðum á að kíkja á bóhem hverfið Bellavista. Við tókum lestina niður á Banquedano lestarstöðina og gengum norður yfir kolbrúna og mislita Mapuche ána. Hitastigið úti var bara þokkalegt enda ekki flennisól allan tímann. Í Bellavista er fjölskrúðugt mannlíf, götusalar, betlarar, útiveitingastaðir, litrík hús, niðurnýdd hús, fræg hús, fátækt og eymd. Gengum fram á hús Pablo Neruda skáld og Nóbelsverðlaunahafa. Hann vann sér líka til frægðar að vera diplómat, pólitíkus og mikill kvennamaður. Spurning hvað af þessu er merkilegast. Hann er allavega hrikalega mikils metinn hér í Chile.

Eftir að hafa gengið á mozaic skrýddum og skítugum götum Bellavista var stefnan tekin á miðborgina. Miðborgin liggur sunnan ár og kennir þar margra grasa. Þetta var ekki okkar fyrsta heimsókn þangað og nú var haldið áfram með prógrammið. Við gengum í gegnum fallegan Forestal garðinn og mátti sjá í vesturenda hans hið huggulegasta hús sem reyndist safn lista, Nacional de Bellas Artes. Á sunnudögum er ókeypis inn á flest söfn og er það ástæðan fyrir því að sunnudagar verða fyrir valinu sem safnaskoðunardagar....:) Íslenska krónan er í alvörunni í djúpum skít og því er hvert tækifæri notað til að spara gjaldeyrinn.

Þetta safn hýsir margvíslega list og var gaman að rölta um gangana. Gömul málverk í gömlum römmum, nútímalegar styttur og allt þar á milli.

Næst var leit hafin að fiskmarkaðnum Mercado Central sem á að vera þvílíkt túrista aðdráttarafl. Eftir marga snúninga á kortinu fannst húsið loksins og stóð undir væntingum. Ólyktin var óveruleg..... bara á einum básnum sem ég fann einhverja ýldulykt að ráði. Á borðunum mátti líta allskyns furðufiska, í heilu lagi og í bútum, stóra sem smáa. Í sama húsi eru margir matsölustaðir sem bjóða upp á fiskrétti, einnig er hægt að kaupa grænmeti og krydd þarna. Drengirnir afþökkuðu mjög kurteislega að borða þarna, vildu eitthvað kunnuglegra og átu svo einhvern hrylling á næsta Taco Bell skyndibitastað! Ég verð að viðurkenna það að þó mér hafi fundist þessi markaður merkilegur og allrar athygli verður, þá þoli ég ekki mannmergðina sem er á slíkum stöðum, og eins bara í miðbænum og Bellavista. Hrikalega óspennandi fyrir mína parta.

Þegar Gengið var búið að troða einhverju torkennilegu í belginn var haldið aftur út í blíðuna, og strax aftur inn í loftkælingu. Nú átti að fara aftur í aldir og fórum við inn á Museo Precolombino. Á safninu má finna mikil verðmæti, en hér eru yfir 3000 hlutir frá mið- og  suður Ameríku á meira en 5000 ára tímabili áður en Columbus blessaður fann Ameríku. Við nutum þess að þvælast þarna um og lesa um hlutina því við skildum það sem stóð á skiltunum! Já einmitt, fræðsluefnið var líka á ensku.....thank good.... því þó við séum búin að læra svolítið meira en ekkert í spænsku þá er kunnáttan ekki komin á menningarlegt safnastig. Þetta safn er ótrúlega flott og nútímalegt.... nú og svo voru leðurbekkir með mjög stuttu millibili sem hægt var að tilla sér á og horfa í kringum sig. Gott fyrir lúna, heita og sveitta fætur.

Fæturnir náðu þó ekki að hvílast meir en svo að menn nenntu í mikið meiri menningu. Því var strikið tekið á næstu lestarstöð en til að komast þangað fórum við framhjá forsetahöllinni. Nú var allt voða fínt í kringum hana og búið að hreinsa Risessu ruslið í burtu. Við sáum að fólk hafði safnast saman við innganginn og þar sem mannleg forvitni er okkar aðalsmerki.... þá fórum við og könnuðum hverju sætti. Gestrisnin var að drepa þá og var fólki boðið að skoða hvað væri þarna fyrir innan, en til þess var farið í gegnum vopnaleit og tilheyrandi eftirlit. Þegar inn fyrir var komið kom í ljós að við fengum bara að skoða hallargarðinn en hann var svosem smart með listaverkum eftir Matta (annar hrikalega frægur chiliskur listamaður) og ljósmyndasýningu um heimilislausa hunda í Santiago. Grindur voru fyrir gluggum og verðir út um allt. Þessi höll hefur mátt sjá fleira en gott þykir enda saga Chile stundum blóði drifin. Eftir sólbökun í hallargarðinum innan um sæta chiliska hermenn komum við okkur heim í slökun.

Kær kveðja

Kvíhyltingar hefja leitina að Chiie 50 pesóa myntinni!

 

Veröld/Fólk | mbl.is | 15.2.2010 | 20:44

Chiie í stað Chile á mynt

Gregorio Iniguez, sem hafði yfirumsjón með myntslætti hjá Seðlabanka Chile, hefur verið rekinn vegna þess að nafn landsins er vitlaust stafsett á smápeningunum. Frá þessu er greint á vef breska ríkisútvarpsins.

Um er að ræða 50 pesóa mynt sem gefinn var út árið 2008. Í stað þess að nafn landsins sé ritað C-H-I-L-E stendur C-H-I-I-E. Meira en ein og hálf milljón slíkra peninga er nú í umferð, en mistökin uppgötvuðust ekki fyrr en í fyrra rúmu ári eftir að myntin var slegin.

Stjórnvöld hafa engin áform um að taka myntina úr umferð, en hún er þegar orðin safngripur í augum myntsafnara. Margir vonast til þess að myntin verði verðmæt þegar fram í sæki vegna þessara einstöku mistaka.

Meira um jarðskjálfta

Nei, ég dó ekki í jarðskjálftanum þó ekkert hafi heyrst frá mér síðan! Tölvan er búin að vera leiðinleg undanfarna daga og ég í litlu bloggstuði.
Talandi um jarðskjálfta, þá reyndi ég að googla skjálftann en fann ekkert um hann né hversu stór hann hefði verið. Mjög ómerkilegur, klárlega. Hins vegar rakst ég á grein um viðbrögð við jarðskjálfta (sjá neðar).... það borgar sig ekki að lesa slíka lesningu ..... næstu klukkutímana gat ég velt mér upp úr þessum hugsanlegu hörmungum.
Ég reyndi svo að taka mér tak og ræddi þessi mál við Bjarna og lýsti því fjálglega hvað ég væri allt í einu stressuð yfir einhverju sem ég hugsaði varla um heima á Íslandi. Þó væru þetta hvoru tveggja jarðskjálftalönd. Hann gekk endanlega frá mér með því að segja að þessi lönd væru alls ekki sambærileg, hér yrðu skjálftarnir svo miklu, miklu stærri en heima! Reyndi svo að róa mig með því að segja að húsin væru gasalega vel byggð hér, allavega þau sem byggð væru eftir nýjustu stöðlum. Ég var ekki viss um hvort betra væri að leita á náðir drottins almáttugs eða pilluspjaldsins eftir þessar nýjustu fréttir. Óttinn rjálftaði af mér og mun ég taka dauða mínum sem sannkölluð hetja..... eftir mjög mörg ár!
p.s. Bjarni var svekktur yfir því að hafa ekki fundið fyrir skjálftanum enda á leiðinni í vinnuna en Carlos sagði að hann hefði verið þokkalega stór.
Kær kveðja

Úr The Santiago Times  -  Tips On How To Survive An Earthquake
WRITTEN BY DOUG COPP   
THURSDAY, 04 FEBRUARY 2010 04:28
An extract from Doug Copp’s article on the “Triangle of Life”

(Ed. Note:  Not that we are expecting or wanting an earthquake to hit Chile any day soon, but Chile has a long history as an earthquake-prone country and the article below offers much good advice on how to react should an earthquake occur here again.)
My name is Doug Copp. I am the Rescue Chief and Disaster Manager of the American Rescue Team International (ARTI), the world's most experienced rescue team. The information in this article will save lives in an earthquake.
I have crawled inside 875 collapsed buildings, worked with rescue teams from 60 countries, founded rescue teams in several countries, and I am a member of many rescue teams from many countries.

I was the United Nations expert in Disaster Mitigation for two years. I have worked at every major disaster in the world since 1985, except for simultaneous disasters.

The first building I ever crawled inside of was a school in Mexico City during the 1985 earthquake. Every child was under its desk. Every child was crushed to the thickness of their bones. They could have survived by lying down next to their desks in the aisles. It was obscene, unnecessary and I wondered why the children were not in the aisles. I didn't at the time know that the children were told to hide under something. I am amazed that even today schools are still using the ?Duck and Cover? instructions- telling the children to squat under their desks with their heads bowed and covered with their hands. This was the technique used in the Mexico City school.

Simply stated, when buildings collapse, the weight of the ceilings falling upon the objects or furniture inside crushes these objects, leaving a space or void next to them. This space is what I call the 'triangle of life'. The larger the object, the stronger, the less it will compact. The less the object compacts, the larger the void, the greater the probability that the person who is using this void for safety will not be injured. The next time you watch collapsed buildings, on television, count the 'triangles' you see formed. They are everywhere. It is the most common shape, you will see, in a collapsed building.

Tips for earthquake safety:

1) Almost everyone who simply 'ducks and covers' when buildings collapse ARE CRUSHED TO DEATH. People who get under objects, like desks or cars, are crushed.

2) Cats, dogs and babies often naturally curl up in the fetal position. You should too in an earthquake. It is a natural safety/survival instinct. That position helps you survive in a smaller void. Get next to an object, next to a sofa, next to a large bulky object that will compress slightly but leave a void next to it.

3) Wooden buildings are the safest type of construction to be in during an earthquake. Wood is flexible and moves with the force of the earthquake. If the wooden building does collapse, large survival voids are created. Also, the wooden building has less concentrated, crushing weight. Brick buildings will break into individual bricks. Bricks will cause many injuries but less squashed bodies than concrete slabs. Concrete slab buildings are the most dangerous during an earthquake.

4) If you are in bed during the night and an earthquake occurs, simply roll off the bed. A safe void will exist around the bed. Hotels can achieve a much greater survival rate in earthquakes, simply by posting a sign on the back of the door of every room telling occupants to lie down on the floor, next to the bottom of the bed during an earthquake.

5) If an earthquake happens and you cannot easily escape by getting out the door or window, then lie down and curl up in the fetal position next to a sofa, or large chair.

6) Almost everyone who gets under a doorway when buildings collapse is killed. How? If you stand under a doorway and the doorjamb falls forward or backward you will be crushed by the ceiling above. If the door jam falls sideways you will be cut in half by the doorway. In either case, you will be killed!

7) Never go to the stairs. The stairs have a different ‘moment of frequency’ (they swing separately from the main part of the building). The stairs and remainder of the building continuously bump into each other until structural failure of the stairs takes place. The people who get on stairs before they fail are chopped up by the stair treads.Horribly mutilated. Even if the building doesn't collapse, stay away from the stairs. The stairs are a likely part of the building to be damaged. Even if the stairs are not collapsed by the earthquake, they may collapse later when overloaded by fleeing people. They should always be checked for safety, even when the rest of the building is not damaged.

8) Get Near the Outer Walls Of Buildings Or Outside Of Them If Possible - It is much better to be near the outside of the building rather than the interior. The farther inside you are from the outside perimeter of the building the greater the probability that your escape route will be blocked.

9) People inside of their vehicles are crushed when the road above falls in an earthquake and crushes their vehicles; which is exactly what happened with the slabs between the decks of the Nimitz Freeway. The victims of the San Francisco earthquake all stayed inside of their vehicles. They were all killed. They could have easily survived by getting out and lying in the fetal position next to their vehicles. Everyone killed would have survived if they had been able to get out of their cars and sit or lie next to them. All the crushed cars had voids 3 feet high next to them, except for the cars that had columns fall directly across them.

10) I discovered, while crawling inside of collapsed newspaper offices and other offices with a lot of paper, that paper does not compact. Large voids are found surrounding stacks of paper.

In 1996 we made a film, which proved my survival methodology to be correct. The Turkish Federal Government, City of Istanbul , University of Istanbul Case Productions and ARTI cooperated to film this practical, scientific test. We collapsed a school and a home with 20 mannequins inside. Ten mannequins did 'duck and cover,' and ten mannequins I used in my 'triangle of life' survival method. After the simulated earthquake collapse we crawled through the rubble and entered the building to film and document the results.

The film, in which I practiced my survival techniques under directly observable, scientific conditions, relevant to building collapse, showed there would have been zero percent survival for those doing duck and cover.

There would likely have been 100 percent survivability for people using my method of the 'triangle of life.' This film has been seen by millions of viewers on television in Turkey and the rest of Europe , and it was seen in the USA , Canada and Latin America on the TV program Real TV.

Spread the word and save someone's life... The entire world is experiencing natural calamities so be prepared!

By Doug Copp ( [e-mail] )

 

 

Jarðskjálfti í Santiago!

Þar sem ég var að reyna að vera fyndin í skýjafars bloggi núna rétt áðan, byrjaði smá vagg á húsinu sem endaði í þokkalegu höggi þannig að myndir á veggjum hristust! Vaggið varði í eina og hálfa mínútu enda erum við uppi á 7. hæð.  Þetta er fyrsti skjálftinn sem ég hef fundið hér, kannski hefur maður verið utandyra þegar slíkt hefur komið á síðustu vikum. Chile er alræmt jarðskjálftaland eins og Ísland. Það er mikið af glerbyggingum hér í kring og verð ég nú að segja það að ég myndi ekki vilja vera nálægt ef mikið gengi á...........sundurskorin af fallandi glerflísum.....(

Kær kveðja

 

Ó mæ goddd! Ský á himni!

Eftir 3 vikur í stanslausri sól sjást nú þunnar skýjaslæður yfir Santiago borg! Hitinn er 16 gráður nú klukkan 9 að staðartíma og EKKI er flennisól...... þetta er ákveðið alvöruefni, skyldi þetta vera El Nino- inn sem ér í öllum fréttum á Íslandi?

Kær kveðja

 

Afmælisbarn dagsins 11. febrúar

Stóri strákurinn á heimilinu á afmæli í dag. Hann er orðinn 45 ára og hefur aldrei verið flottari! Við tókum forskot á afmælið með því að kaupa í gærkvöldi dísætar chiliskar tertusneiðar af mörgum gerðum...... Santiago búar eru mikið fyrir tertur og hér er í öllum búðum hægt að kaupa risatertur og svo tertusneiðar. Maður sér fólk gangandi um með bréfpoka sem reikna má með að innihaldi gríðarlegt gúmmúlaði! Við völdum að prófa nokkrar tegundir og kaupa frekar sneiðar. Þetta var bara mjög gott á bragðið.

Í dag eftir skóla og vinnu buðum við afmælisbarninu að gera það sem honum þykir skemmtilegast........ að fara á útimarkað! Tókum lestina út í Los Dominicos, Los Condes og nú fundum við handverksmarkaðinn sem þar er; Pueblito Los Dominicos. Þetta flokkast tæplega undir að vera útimarkaður þar sem flestir sölubásarnir eru í litlum kofum, en þetta er rosalega flott og áhugavert.

Þessi markaður er sá þekktasti í Santiago. Sagt er að mestar líkur séu á að vörurnar séu í raun chiliskar. Það er ekki alltaf raunin að vörur sem verið er að selja undir merkjum Chile séu chiliskar að uppruna (made in taiwan er t.d. mjög vinsælt hér sem annar staðar í heiminum).

Ég sá geðveikt flottar ullarvörur þarna m.a. úr Alpacha (skylt Lamadýrinu) ull en nú er bara svo heitt að það er ólíft að máta og því fresta ég hugsanlegum kaupum þar til kólnar aðeins. Hins vegar fjárfestum við í grúví höttum.......... Nú á enginn að sólbrenna á hausnum.

Ég ætla að segja aðeins meira frá markaðnum  http://www.pueblitolosdominicos.com/ Heimasíðan hjá þeim er með þeim flottari sem ég hef séð. Ein aðalgatan, Apoquindo, sem liggur í gegnum austur hluta Santiago liggur hér við hliðina á okkur og allaleið út í úthverfið Los Condes þar sem finna má þennan frábæra markað. Markaðurinn er í kofaþyrpingu við hliðina á kirkju hverfisins sem er gömul og flott. Á áttunda áratugnum útbjuggu listamenn aðstöðu í fyrrum útihúsum og næstu árin var svæðið að þróast í þá átt sem það er í dag, hátt í 200 vinnustaðir á einum stað, allt í pínulitlum einingum. Þarna er fólk við vinnu og getur maður fylgst með. Þarna er verið að selja handunnin hljóðfæri, muni úr tré, blue stone, járni ofl. Mikið er líka til af fatahönnun og leðurvörum. Fuglar og ýmis dýr eru til sýnis og sölu, nú og svo er hægt að tilla sér niður og fá sér smá hressingu. Við eigum klárlega eftir að hanga þarna í tíma og ótíma, vonandi bara að buddan og íslenska krónan þoli það álag........

Eftir markaðsferðina buðum við í afmælisdinner á steikhúsi í fyrrnefndri götu en nú hér við hliðina á okkur. Spænskukennarinn okkar hafði mælt með þessum stað sem heitir Happenings  og átti að vera með rosalega góðar steikur. Við getum alveg tekið undir það, maturinn var mjög góður og smakkaði ég í fyrsta sinn túnfisksteik sem bragðaðist afbragðsvel.

Piltarnir fóru í nautið og rann blóðið. Jón Hákon tók átið mjög alvarlega og ætlaði að reyna að klára allan skammtinn sinn en þegar einn síðasti bitinn bragðist bara af blóði hélt ég að hann ætlaði að kasta upp...... það var ótrúlega fyndið að horfa á...... ekki skemmtileg móðir sem hann á!

Þrátt fyrir mikinn ótta um dýra máltíð þá finnst okkur við hafa sloppið ótrúlega vel frá þessu, en við borguðum u.þ.b. 15.000 íslenskar krónur fyrir allann hópinn með hálfri flösku af rauðvíni. Mæli með matnum! Eitt var dálítið sérstakt, en þegar við biðum eftir matnum dældu þeir í okkur alls kyns gómsætu smábrauði og hrikalega djúsí ídýfum og bættu bara á eftir því sem kláraðist hjá okkur! Það voru því allir óskaplega saddir og sælir eftir þennan fína endi á deginum.

Afmælisbarnið þakkar ykkur kæra fjölskylda og vinir fyrir allar kveðjurnar og símtölin!

Kær kveðja

 

Nokkrar myndir úr spænskunámi

Það vantaði myndir úr spænskunáminu og læt ég þær fylgja hér með. Hressir drengir eða hvað?

Kær kveðja

Yerba Loca þjóðgarðurinn

Við leigðum bíl fyrir helgina því mikið stóð til. Bíllinn reyndist nokkrum númerum of lítill fyrir ofurlanga fætur og eru sumir enn að jafna sig.... óttaleg blikkdós sem dugði samt ótrúlega vel.

Bjarni komst lífs af úr föstudagsumferðinni með GPS kjaftakerlingu sem sagði honum að beygja þar sem ekki var hægt að beygja og fleira í þeim dúr. Á laugardeginum var dagurinn tekinn snemma og hver og einn makaður inn í sólaráburð og viku byrgðir af vökva settar í skottið, nú átti að rúlla upp í Andesfjöllin! Carlos var búinn að skipuleggja grill- og fjallaferð.  Þau komu hingað og lóðsaði Carlos okkur slysalaust út úr borginni. Umferðin var mjög hófleg og ekkert öðruvísi en heima og ég hef ekki breytt þeirri skoðun minni síðan.

Við keyrðum þrönga dali og upp endalausar brekkur og beygjur þar sem hver og ein almennileg beygja átti sitt eigið númer. Þannig gat maður vitað að enn væru eftir 39 beygjur þar til upp í 3000 metra hæð kæmist...:). Drengirnir voru með hálfgerða velgju mestalla ferðina. Ekki bætti heldur úr skák að malbikun er ekki í hávegum höfð hér og víða voru mishæðir og holur í veginum og þá var náttúrulega farið í smá rally og bremsað niður..... sem jók enn frekar á velgjuna.

Við beygju 15 fórum við út af lélegu malbikinu og inn á ekta vestfirskan fjallaveg þar sem Econolæninn sálugi hefði átt ALLA vegbreiddina..... minnti mig óþægilega á leiðina út á eyði stöðina Suðureyri sunnan við Tálknafjörð! Vegurinn lá í miklum bratta og var ég mjög hamingjusöm þegar ég komst að því að aðal umferðin var í sömu átt fyrri part dags og svo öfugt seinnipartinn, þeir hleypa fólki ekki inn í þjóðgarðinn eftir ákveðinn tíma á daginn.

Vegurinn var líka sundurgrafinn eftir vatnavexti, hér er sýnilega ekki verið að hefla neitt um of..... við rákum bílinn nokkrum sinnum niður í grjótið en ekkert varð eftir, held ég.

Þegar á grillsvæðið kom mátti sjá slatta af fólki sem bæði var í dagsferð og eins var slatti af tjaldfólki. Undirlagið var hreinræktað grjót.... skil ekki hvað menn voru að þökuleggja tjaldstæðið í Kverkfjöllum, hér er ekki haft fyrir slíku pjatti. Staðurinn er yndislegur, þröngur dalur, himinhá fjöll, beljandi jökulá, fuglar, flugur og ferskt loft. Þessi þjóðgarður er mjög vinsæll til útivistar og gengur fólk upp að skriðjöklum.

Við röltum um og aftur og enn hófu skordýrasérfræðingarnir leit sína. Nú fundu þeir almennilega sporðdreka (sjá mynd á flikr síðu Sigurðar Ýmis) og ofvaxna engisprettu. Og aftur ákvað helv...... flugan að ráðast á mig......já á mig...... ég sat á steini í sólbaði og fann alltí einu sviðaverk á miðju bakinu..... þá var einhver asnaflugan (Bjarni kallar þessar flugur asnaflugur... líta út eins og húsflugur og eru með grófan brodd) búin að stinga mig í gegnum þykkan bol! Ég lifði þessa árás af eins og þá fyrri.

Á meðan við endurnærðumst í hreinu fjallaloftinu útbjuggu Carlos og Vivian kærastan hans dýrindis máltíð. Grillað kjöt og pylsur, salöt og aðrar kræsingar. Við notuðum lungann úr deginum í að hafa það huggulegt og troða okkur út af mat. Strákarnir kældu sig í ánni og nutu þess í botn að sulla og bleyta sig. Þurrkurinn var reyndar slíkur að sokkarnir þornuðu á sjóðheitum steinum á stuttum tíma.

Þegar brunalykt fór að berast af holdi okkar (þrátt fyrir smurningu um morguninn) var pakkað saman og haldið hærra upp í fjöllin. Enduðum við skíðasvæði í 3000 metra hæð. Þar var hitinn farinn að lækka. Ég myndi ekki vilja keyra þarna uppi í snjó á veturnar, ef ég ætti að geta nýtt mér það sem skíðasvæði yrði að flytja mig á staðinn í þyrlu!Útsýnið var guðdómlegt og sáum við yfir hálfan heiminn. Sáum Condora á flugi og  náði Sigurður Ýmir sæmilegri mynd af öðrum þeirra. Ferðin á enda veraldar var ansi heimilisleg, bíllinn var haugdrullugur eftir akstur á moldarvegum og vatnselg í niðurgröfnum hjólförum.

Á leiðinni upp fjöllin varð fjöldi hjólreiðafólks á vegi okkar. Þeir böksuðu upp brekkurnar á ótrúlegri ferð. Í 3000 metra hæð vorum við enn að keyra fram á þá. Yfirnátturulegt þol sem þetta fólk hefur.

Komum heim seint og um síðir eftir frábæran dag, sumir meira brunnir en aðrir. Ég brann meir að segja í hárssverðinum!

Kær kveðja

Valparaiso og Viña del Mar

Þar sem bíllinn var leigður alla helgina var hann notaður í botn. Á sunnudeginum ókum við niður að sjó, að hinu eina sanna Kyrrahafi. Santiago liggur í dölum í 543 metrum yfir sjávarmáli og er eina 100 km. frá sjó. Strákunum þótti þetta ferðalag bara ljúft enda eftir hraðbrautum ekið og lítið sem gat valdið þeim velgju. Þar sem við ókum í gegnum mið chiliskar sveitir kom upp í hugann líkindin við suður Evrópu s.s. Ítalíu. Vínræktarhéruð, ávalar hæðir og gróðursæld.

Valparaíso og  Viña del Mar tvíburabæirnir tóku á móti okkur með mikilli mannmergð. Eftir á fréttum við að þetta væri einskonar „verslunarmannahelgi“ og enginn sem varaði okkur við! Umferðarteppur og skortur á bílastæðum. Við misstum af ýmsum merkum stöðum í Valparaíso og þurfum því að fara þangað aftur á rólegri degi. Hins vegar sáum við líka margt flott, ekki síst einstaka jarðfræði í Viña del Mar. Bjarni sýndi okkur flott innskot, eyðimörk og smart kletta þar sem pelikanar sveimuðu yfir. Fórum á ströndina og nutum þess að horfa út yfir endalaust Kyrrahafið og reyna að ímynda okkur að við sæum yfir til Ástralíu.

Þessir tvíburabæir eru byggðir upp í brattar hlíðar og víða eru toglyftur utanhúss sem fólk notar til að komast upp á „sína“ hæð. Ótrúlegt fyrirbæri. Sumar toglyftanna eru frá því snemma á síðustu öld og litu út fyrir að vera það. Aðrar voru nýtískulegar og hvíldu inn á milli háhýsanna.

Þetta svæði varð fyrir miklu tjóni í einhverjum öflugasta jarðskjálfta sem nokkurn tímann hefur mælst í heiminum árið 1906  og því þótti okkur furðuleg háhýsin sem héngu á sjávarbakkanum.